مسجد عامری اهواز؛ شاهدی بر تاریخ كهن و معماری بومی جنوب

در برنامه "سرزمین من" رادیو فرهنگ، دكتر ابوحمزه، نویسنده و پژوهشگر تاریخ، به معرفی یكی از قدیمی‌ترین و برجسته‌ترین مساجد شهر اهواز، یعنی مسجد شیخ نبهان اول یا عامری، پرداخت. این مسجد كه قدمت آن به اواسط قرن دهم و یازدهم هجری بازمی‌گردد و در لیست آثار ملی استان خوزستان به ثبت رسیده، دارای جایگاهی ویژه در نظام دینی و اجتماعی مسلمانان است.

1404/04/26
|
08:38

دكتر ابوحمزه با اشاره به ویژگی‌های منحصربه‌فرد این بنا، توضیح داد كه مسجد عامری برخلاف بسیاری از مساجد، مناره ندارد و این ویژگی آن را به مسجد شیخ لطف‌الله اصفهان شبیه می‌سازد. مساحت مسجد 110 متر مربع است، با طولی حدود 21 متر و عرض 5 متر و ارتفاعی در حدود 6.15 متر. نكته جالب توجه، ارتفاع 16 متری این مسجد از سطح دریا است.

بنای اولیه مسجد از گل و آهك ساخته شده بود و سقفی حصیری و كفی خاكی داشت. این مسجد توسط شیخ نبهان، حاكم وقت اهواز، در محله‌ای كه اكنون نیز به محله عامری مشهور است و در گذشته كنار رودخانه كارون قرار داشت، احداث شد. منطقه عامری‌های قدیم، هسته اصلی شهر اهواز بوده و حضور نخل‌های بلند و كهنسال در كنار مسجد، منظره‌ای چشم‌نواز ایجاد می‌كند.

این مسجد در طول تاریخ چندین بار مرمت و بازسازی شده است. در حال حاضر، مسجد دارای شش گنبد است و شبستان آن روی ستون‌هایی به ارتفاع 92 سانتی‌متر بنا شده. حیاط مسجد با طاقچه‌هایی دارای قوس‌های زیبا و ورودی شبستان با گل پخته به صورت آجر و كاشی‌هایی به رنگ فیروزه‌ای و مشكی تزئین شده است. محراب مسجد نیز دارای تزئینات بسیار زیبا به صورت جناقی است.

شبستان سه ورودی دارد و برای پوشش آن از تیغ‌هایی با چوب ساج و نازك‌كاری استفاده شده است. بخش پایینی دیوارها تا ارتفاع 1.20 متر با سنگ‌های آجرپوش كار شده كه احتمالاً مربوط به سال 1030 هجری قمری است. دكتر ابوحمزه به بازسازی مجدد مسجد توسط حاج احمد عامری، از نوادگان شیخ نبهان، در سال‌های 1330 و 1341 هجری شمسی اشاره كرد كه به دلیل رطوبت ناشی از رودخانه كارون صورت گرفته است. همچنین یك حسینیه زیبا نیز در كنار مسجد احداث شده است.

دكتر ابوحمزه از تمامی شنوندگان دعوت كرد تا برای مشاهده زیبایی‌ها و شكوه تاریخی این مسجد فاخر، از آن در اهواز، منطقه عامری دیدن كنند.

دسترسی سریع